Search results for (44)
Onvoltooid en voltooid heden
Over de filosofie van de levenskunst
(Voordracht gehouden op 15 februari 2009 te Amsterdam, ook verschenen in Filosofie&Praktijk jaargang 2010, nr. 1)
Arnold Ziegelaar
1. Inleiding
Het woord ‘levenskunstenaar’ duidt iemand aan die zijn leven tot een soort kunstwerk maakt, een bijzondere, flamboyante en creatieve persoonlijkheid die in de ogen van anderen een rijk, genietend, gevarieerd leven leidt. Deze bepaling is niet onjuist, maar is mijns inziens niet het meest fundamenteel. Ook een persoon dat uiterlijk een gelijkmatig en conventioneel, voor sommigen saai, leven leidt, kan voldoen aan wat hier onder levenskunst wordt verstaan. Levenskunst is in de eerste plaats een niet gemakkelijk te verkrijgen innerlijke houding en hoe die uitwerkt in een concrete levensvoering is niet van tevoren vastgelegd en is al helemaal niet bepaald door een norm die door de buitenwereld opgelegd wordt. Om het begrip ‘levenskunst’ nader te komen, begin ik met een voorval dat ik deze winter meemaakte. (more…)
De vrije ruimte
Een visie op de filosofische praktijk
De zeldzame ogenblikken van mystiek inzicht die ik heb gehad,
kwamen als ik vrij was van de wil tot slagen.
Bertrand Russell[1]
1. Een eerste afbakening
Het specifiek ‘filosofische’ van de filosofische praktijk is te vinden in het onderscheid tussen filosofie en wetenschappelijke disciplines als psychologie, antropologie, psychiatrie etc. Waarin is dit onderscheid gelegen? Filosofie is geen wetenschap in de zin dat zij een zekere, door iedereen gedeelde methode tot haar beschikking heeft om kennis te vergaren. Er is geen lineaire vooruitgang zoals in de wetenschap. In tegenstelling tot de wetenschap heeft de filosofie haar geschiedenis steeds nodig. De filosofie moet zich bezinnen op de bronnen van de op dat moment heersende ideeën (men zou paradoxaal kunnen spreken van een ‘cyclische vooruitgang’). Niet alleen haar inhoud maar ook haar methode en uitgangspunten staan voortdurend ter discussie. Toch tracht filosofie kennis of wijsheid te bereiken, tracht zij de wereld en de mens te begrijpen en is ze in die zin verwant aan de wetenschap. Evenals de wetenschap is zij gebaseerd op ervaring, maar niet op de methodisch afgekaderde ervaring van een experimentele situatie, op de ‘empirie’. Zij is gebaseerd op de doorleefde ‘globale’ ervaring van de mens in relatie tot een deels bekende en deels onbekende wereld in hem en buiten hem. Filosofie is een beschouwelijkheid die met behulp van intuïtie, redenering en analyse de ervaring van het mens zijn onder woorden tracht te brengen.
De filosofische praktijk komt voort uit de behoefte de vruchten van deze beschouwelijkheid in te zetten voor het geestelijk welzijn en is primair een beredeneerde vorm van levensbeschouwing. Het gaat in de filosofische praktijk primair om bezinning op het (individuele) leven van de cliënt, op positieve en negatieve ervaringen die hij/zij opgedaan heeft en op de levensbeschouwelijke of ethische vragen die die ervaringen oproepen. Men kan daarbij denken aan vragen als: Wie ben ik?, Waarom ben ik ongelukkig? Welke keuze moet ik in deze situatie maken? Hoe moet ik aankijken tegen de dood? Moet ik deze relatie beëindigen of niet? Bestaat God? Wat is liefde? Hoe ver gaat mijn verantwoordelijkheid voor anderen? Etc. Etc. (more…)
Vijftig jaar geleden zat ik bij het raam
hoorde gebrom van een brommer
dat lager werd, zwakker werd,
wegstierf en toen waaide alleen nog de wind.
Langs de lange kade stonden
hoge populieren die ruisend kromden
en nu al lang zijn gekapt.
Sterk en hoog waaide de wind.
Agenda voorjaar 2024
Wat is aardse mystiek?
Lezing bij de Kapel te Bloemendaal op 14 januari
Arnold Ziegelaar; lezing: Wat is aardse mystiek? (dekapel-bloemendaal.nl)
Kants “Kritiek van de zuivere rede”
10 colleges bij de HOVO te Leiden vanaf maandag 12 februari
Kants ‘Kritiek van de zuivere rede’ – Universiteit Leiden
Friedrich Nietzsche: denker en ziener, deel 2
6 colleges bij de HOVO Utrecht. vanaf dinsdag 27 februari
Friedrich Nietzsche: denker en ziener – HOVO Utrecht : HOVO Utrecht
Waarom bestaat de wereld? Waarom is er iets en niet niets?
Inleiding in het bestaansmysterie in 10 colleges bij de HOVO Brabant te Tilburg vanaf 25 januari
Waarom bestaat de wereld? | Hovo Brabant
Het Goede, het Schone, het Sublieme
Inleiding in de ethiek en esthetiek in 10 colleges in Nijmegen (HOVO Brabant) vanaf 25 januari