Een vrijplaats voor filosofie en levensbeschouwing
Search results for (44)
Actueel
7 months
by admin
Lezing Arnold Ziegelaar bij de opening van de expositie van zijn schilderijen in de Houtrustkerk Den Haag 23-09-2023
Dames en Heren,
In de boeddhistische filosofie is er een grondbegrip dat ‘afhankelijk ontstaan’ heet. Alles in de werkelijkheid, dingen, gebeurtenissen, situaties, processen zijn afhankelijk ontstaan: er is een groot aantal oorzaken, redenen, voorwaarden die er gezamenlijk voor hebben gezorgd dat dat iets ontstaat en voor kortere of langere tijd bestaat. Op hun beurt hebben die oorzaken, redenen en voorwaarden ook weer oorzaken, redenen en voorwaarden. Als we de afhankelijkheid van elk iets nagaan dan komt de gehele geschiedenis van de kosmos tot aan haar veronderstelde begin of in haar eindeloosheid in beeld.
Dit geldt natuurlijk ook voor de schilderijen van deze expositie. Er zijn myriaden van voorwaarden (waaronder verf, doek, penseel) en alles wat aan die voorwaarden voorafgaat die ertoe hebben geleid. Er zijn echter enkele mensen die in dat onafzienbare geheel een belangrijke rol hebben gespeeld en die wil ik noemen en danken.
Ten eerste Agada Ammeraal die u straks zult horen spreken. Zij is al 25 jaar mijn vrouw, waar ik haar zeer dankbaar voor ben, want zonder haar liefde was en is mijn leven onmogelijk. Niet alleen is zij mijn levensgezel en moeder van mijn kinderen, zij heeft mij ook jaren geleden gestimuleerd naar schilderles te gaan. Een aanleiding daarvoor was dat ik tijdens een museumbezoek van dichtbij naar de penseelstreken van schilderijen keek. Door haar ben ik gaan schilderen en zij heeft mij ook geholpen met de selectie van de schilderijen van deze expositie.
Ten tweede Eric Bolle. We ontmoetten elkaar omdat we allebei filosofiedocent zijn bij de HOVO. Tot mijn vreugde zag hij iets in mijn schilderijen en schreef een mooi artikel waarin hij mijn werk duidt in relatie tot de dichters Du Bouchet en Trakl. Dit artikel is gepubliceerd in tijdschrift Streven en de link vindt u in uw uitnodiging. Eric heeft mijn werk onder de aandacht gebracht bij de Houtrustkerk waardoor we nu hier staan. Ik dank hem voor zijn vriendelijkheid, interesse en wandelingen door de stad.
De koster Margriet Lagadeau verwelkomde mij hartelijk in haar kerk en heeft mij geweldig ondersteund met het inrichten van de expositie en had daarbij goede adviezen. De schilderijen zijn door haar mooi opgehangen. Ook dank ik haar voor de goede zorgen rond deze bijeenkomst. Ook dominee Karl van Klaveren verwelkomde mijn werk en heeft het nadrukkelijk verwerkt in het prachtige programmaboekje 2023-2024 van de Houtrustkerk. Een paar dagen geleden stuurde hj mij nog een overdenking en foto rond het thema ‘aardse mystiek’.
Tot slot dichter Peter van Lier voor zijn bereidheid enkele gedichten voor te dragen op deze bijeenkomst. Wij zijn al 35 jaar bevriend. We kwamen elkaar tegen op de filosofiefaculteit van de Universiteit van Amsterdam eind jaren tachtig en hebben lang gezamenlijk in een filosofieclubje gezeten. Filosofisch gezien staan wij dichtbij elkaar en vinden elkaar in het thema van een mystiek die draait rond het raadsel van het bestaan van de wereld en de dingen.
Ook dank ik alle aanwezigen voor uw interesse. Ik ben u allen zeer erkentelijk.
Over mijn schilderijen ga ik niet al te veel zeggen, want misschien dat die woorden in de weg zouden zitten. De schilderijen zijn voornamelijk ontstaan als reflectie van mijn omgeving, de streek waar ik woon. Bij een schilderij gaat het om zien en het gevoel dat dat zien oproept.
Wel spreek ik in algemene filosofische zin over het thema “aardse mystiek’’ Daarbij zal ook het thema ‘landschap’ ter sprake komen want ik beschouw mijn schilderijen in de eerste plaats als landschappen. Mede ben ik geïnspireerd door 17e eeuwse landschapsschilders als Jacob van Ruysdael en Meindert Hobbema, zonder dat mijn schilderijen daar per se op lijken.
Het thema van de aardse mystiek is voortgekomen uit mijn levensbeschouwelijke ontwikkeling. In mijn verhouding tot het leven zijn vier fasen te onderscheiden die niet allemaal even lang duurden en elkaar deels overlappen. De eerste fase was christelijk bestaande uit een kindertijd in een gereformeerd milieu. God en Jezus, zonde en vergeving waren in mijn omgeving de heilige vanzelfsprekendheden. Toch was er al vroeg een sluimerende twijfel. Als middelbare scholier ontwaakte de onbedwingbare behoefte de aard van de natuurlijke wereld te begrijpen en brak de natuurwetenschappelijke fase aan. Ik werd een echte bèta, ging wis- en natuurkunde studeren, hield van wiskundige berekeningen en formules vanwege hun elegantie en logische noodzakelijkheid.
De kosmos, het leven waarin ik terecht gekomen was, vond ik raadselachtig en de natuurwetenschap leek mij het middel dit raadsel op te lossen. Waarom is de wereld zoals zij is? Hoe groot is de kosmos? Hoe is zij ontstaan? Wat zijn haar wetten? Hoe zit het leven en haar processen in elkaar? Wat zijn ruimte en tijd?
Ik leerde de wetten van het heelal en de materiele werkelijkheid kennen, maar ‘iets’ bleef buiten beschouwing. Dit ‘iets’ kon niet in de natuurwetenschap, maar wel, ontdekte ik, in de filosofie ter sprake komen. De filosofische fase deed zijn intrede na de dood van mijn vader toen ik 20 was. Ik ervoer een existentiële schok, die mijn tanende geloof niet kon verzachten, waarin de vraag naar de aard van het leven zich intens aan mij opdrongen. Waarom al dat immense en ongebreidelde bestaan en ervaring ervan? Waarom worden we geboren en gaan we weer dood?
Als naoorlogs kind had ik mij verdiept in de verbijsterende wreedheid en omvang van het lijden van die oorlog en van de menselijke (en dierlijke) geschiedenis in het algemeen. Het trauma van de Europese geschiedenis van de laatste eeuw nam tot op zekere hoogte ook bezit van mij. Aard en praktijk van het leven op aarde voelden onverenigbaar met het bestaan van een goede God. Het geloof van mijn vader en moeder en van vele generaties daarvoor, kon ik niet langer beamen. Ik viel levensbeschouwelijk uit de opeenvolging van generaties en kwam in een nihilistische fase: ik ervoer het leven soms als een verschrikking, voelde me opgesloten in een wreed universum vol lijden en onrechtvaardigheid, in mijn persoonlijke omgeving en daarbuiten. Ik leed onder dit nihilisme en probeerde het op te lossen, een proces waarin ik in een bepaalde zin nog steeds verwikkeld ben.
De filosofie kan gekoesterde overtuigingen afbreken, maar geeft ook openingen naar nieuwe vragen en overwegingen. Als God er inderdaad niet is, dan is er nog wel een wereld. Hoewel zij niet geschapen is, is zij er wel. Waarom is zij er? Zou zij niet net zo goed niet kunnen bestaan? Ik ontdekte dat er in de filosofie en de wetenschap geen onproblematische verklaring is voor dat er een wereld is. God wegnemen als mogelijke verklaring, lost het probleem niet op, maar verscherpt het juist.
Ik vond daarmee een weg naar de contemplatie van het bestaansmysterie. Dit mysterie kan existentieel God niet vervangen want is van een andere orde. Het zwijgt, is niet per se tegemoetkomend, openbaart zich zelden, maar is wel de logische uitkomst van een denken en ervaren, ingebed in de geschiedenis van het Europese cultuur.
Ik begon ook na te denken over bewustzijn: wat bedoelen we met ‘bewustzijn’? Waar komt het vandaan? Ik ontdekte dat bewustzijn, aanwijzend gedefinieerd als ‘dat er iets voor mij aanwezig is’, een even groot mysterie is als het bestaan van het heelal. Er is geen theorie die bewustzijn verklaart. Dat wijzelf en de wereld zich tot op zekere hoogte manifesteren en toegankelijk zijn, is een raadsel dat mij diep intrigeerde en ook ontroerde.
Mijn denken heeft zich sindsdien ontwikkeld rond deze twee kernen: de woorden ‘bestaan’ en ‘zijn’, verschillend van betekenis: ‘bestaan’ duidt aan wat onafhankelijk van ons ervaren is, dat ons denken en ervaren niet nodig heeft: de kosmische ruimte en tijd van energie-materie waaruit alles bestaat. Het is de archaïsche realiteit van voor het ontstaan van de mens en ook de realiteit die er is als wij haar niet ervaren. “Zijn” duidt het feit aan dat we bewust zijn en dus iets zijn. Ik ben mijn lichaam, maar dat kan ik alleen ervaren en zeggen omdat ik verschillend ben van mijn lichaam.
“Bestaan” en “zijn” zijn echter uiteindelijk niet filosofisch, dat wil zeggen begripsmatig, te absorberen. De filosofie heeft fundamentele grenzen. Doordat zij met begrippen werkt is zij veroordeeld tot het algemene en abstracte. Naar het concrete, de dingen, dieren en mensen in ruimte en tijd kan zij alleen wijzen, ze kan ze analyseren, ze kan ze niet tonen en doorgronden.
Voor dat tonen hebben we kunstwerken nodig, bijvoorbeeld een schilderij of een gedicht. Een schilderij toont iets, het toont een wereld. Elk schilderij is een blik op een wereld. Of anders: een manier om naar de wereld te kijken. Ludwig Wittgenstein zei:
Es gibt allerdings Unaussprechliches. Dies zeigt sich, es ist das Mystische.
Deze stelling is in het bijzonder van toepassing op een schilderij: het onuitsprekelijke toont zich in het schilderij, want een schilderij is zonder woorden en spreekt dus niet in letterlijke zin. Wat het toont is onuitsprekelijk want is geen taal, maar is de ruimte, de tijd, de dingen, de dieren, de mensen die verschijnen, er zijn en verdwijnen, ontoegankelijk worden. Ze tonen zich in vorm, licht, kleur en verbergen zich of verdwijnen in duistere ontoegankelijkheid, soms voorgoed. En ook dit zijn maar woorden.
Onder fysici geldt de slogan Shut up and calculate: niet te veel willen begrijpen van welk beeld de quantumtheorie van de natuur geeft, maar alleen de wiskundige voorspelling doen. We kunnen varianten van deze slogan maken die van toepassing zijn op mensen die te veel nadenken: Shut up and contemplate! of Shut up and paint! Wees ontvankelijk voor dat wat zich toont in de wereld en in jezelf, zonder steeds de ideeënmolen te laten draaien, zodat de wereld en de dingen in hun bestaan en aard de kans krijgen zich te tonen.
In zijn artikel zegt Eric Bolle dat naar aanleiding van Du Bouchet zo:
Zijn gedichten zijn van een referentieloze kaalheid. Niet de dichter spreekt, maar de aarde, het licht, de stenen, de kiezels, en de gletsjers. De dichter is eigenlijk niet veel meer dan een plas regenwater die wanneer hij opdroogt de aarde weer laat zien.
Ook de plas, de dichter, die het onzegbare reflecteert, verdwijnt. Een dergelijk besef heeft een nihilistische bijklank en die hoort u goed. Aardse mystiek levert geen garanties, kan zich niet beroepen op kennis van een zin of een voortbestaan van het menselijk leven, er is veel niet-weten.
Toch is zij niet louter pessimistisch. Zij erkent de waarde van het bestaan onder andere door het mysterie ervan te ervaren. Naar mijn idee is hier verwantschap met het ideaal van de ‘zuivere lyriek’ van Vlaamse dichter Paul van Ostaijen, die dit ideaal verbindt met een innerlijke ervaring: de lyrische emotie is een zwakkere vorm van extase die een negatie is van de pessimistische, of de nihilistische, wereldvoorstelling. Zoals hij zegt:
Evenals de extase heeft de poëzie eigenlijk niets te vertellen, buiten het uitzeggen van het vervuld-zijn-door-het-onzegbare….De extatieker en de dichter worden beiden verteerd door gloed gans van binnen.
Een ‘gloed gans van binnen’: de lyrische emotie is het vervuld zijn door het onzegbare, Wittgensteins onuitsprekelijke wat zich toont. Dit vervuld zijn is een verterende innerlijke gloed die niet verteert, maar de kunstenaar en de filosoof steeds drijft naar pogingen het onzegbare te zeggen, pogingen de mensen te wekken en te verenigen voorbij alle scheidslijnen in het besef dat we allen in hetzelfde schuitje zitten van ondoorgrondelijk bestaan.
Mystiek leven is de overgave aan de paradox het onzegbare te willen zeggen. In de aardse mystiek wordt deze innerlijke gloed niet opgewekt door een ‘traditionele’ godsrelatie, maar door de fenomenen en dimensies van de aardse wereld zelf. Voor de schilder geldt dat net zo goed als voor de dichter. Voor een schilder van een landschap betreft de lyrische emotie dat landschap.
Een landschap is een plek op de aarde onder de hemel, een deel van een planeet en van de kosmische natuur. De plek bestond voor dat ik bestond en zal bestaan nadat ik verdwenen ben of wanneer niemand haar ziet. Toch komt het landschap ook tot stand door de toeschouwer, het bestaat als landschap omdat ik het ervaar. Het is kosmische natuur voor zover die zich aan mij toont. De kosmische natuur toont zich binnen mijn horizon, binnen de begrenzing van mijn ervaring. Het landschap is een plek die ik ruimtelijk kan overzien, die min of meer als een geheel gevat kan worden. De kleuren, vormen en sfeer leveren zich uit aan mijn ervaring, maar niet volledig.
Het landschap heeft gronden die zich niet aan mij tonen, heeft een verborgen realiteit en geschiedenis. Dat wat zich toont, wordt bepaald door wat het is en door het bewustzijn waaraan het verschijnt. Het is toegankelijk en vertoont tegelijk weerstand tegen die toegankelijkheid. Het landschap toont zich omdat wij open zijn voor en doorschenen worden door de kosmische natuur. Dat wat verschijnt aan de openheid is tegelijk opaak. Het geeft zich door zich in dat geven terug te houden. Het landschap is alleen landschap als het door kleur, klank, zwaarte, ondoordringbaarheid weerstand biedt tegen volledige doorzichtigheid, zich verbergt achter dat wat het van zichzelf toont.
Dat ik het landschap ervaar, dat het zich aan mij toont, betekent dat mijn bewustzijn verenigd is met de ruimte en de tijd van de natuur, dat ik dus altijd al één ben met de natuur ook al ervaar ik dat vaak niet zo. Zonder die vereniging zou het bewustzijn immers leeg zijn en zouden de dingen in ruimte en tijd zich niet tonen. Het landschap is het snij- of grensvlak tussen de immense, woeste, stille, koude, wonderschone kosmische natuur en mijn bewuste zijn, dat zich van een stukje van die natuur bewust is.
Op de plek ben ik innig met de ruimte, met de aarde die mij draagt. Op de plek ben ik innig met de tijd, want ik ben in een heden van die plek die ook een diepe geschiedenis heeft. De wind die spoelt over de akker, de bomen, waterplassen, licht, schaduw, de meeuwen die krijsend door de lucht tuimelen. In het landschap, of in het schilderij, wordt de innigheid van bewustzijn, ruimte en tijd concreet.
Ik dank u voor de aandacht.
Schilderijen
8 months
by admin
Nascholing geestelijk begeleiders en pastoraal werkers
6 years
by admin
Deze cursus is geaccrediteerd door: Stichting Kwaliteitsregister Geestelijk Verzorgers (ID nummer: 329927) en wordt gegeven op vrijdagmiddagen 20 en 27 september, 4 oktober en 11 oktober 2019 van 13.30-17.00.
https://www.pe-online.org/public/OpleidingDetail.aspx?courseID=329927&pid=578
Informatie en aanmelding: arnoldziegelaar@online.nl
De weg van het mensenleven, een filosofisch onderzoek naar zin
‘Zingeving’ is een veel gehoord woord in verband met de taak van de geestelijk werker. Toch zijn de begrippen ‘zin’ en ‘zingeving’ enigszins vaag en ongrijpbaar, ze worden vaak niet helder gedefinieerd. In deze cursus onderzoeken we wat we kunnen verstaan onder ‘zin’ en ‘zingeving’ vanuit filosofische en theologische perspectieven. We vragen op welke manieren we zin geven en zin ervaren en hoe de geestelijk werker ervaringen van zin kan bevorderen. Tegenwoordig moeten mensen hun leven steeds meer op eigen kracht zin geven, omdat er voor velen geen in een gemeenschap gedeeld zingevingskader is. Een individueel mens is daartoe niet altijd in staat. Veel mensen, die ouder worden, naasten verliezen en in zorginstellingen terecht komen, ervaren zinverlies en zinloosheid. In deze cursus proberen we de ervaring van zin en van zinloosheid beter te begrijpen, zodat we beter voorbereid zijn om met zingevingsproblemen om te gaan. Ervaring van zin kan bijvoorbeeld ontstaan door het hebben van een levensdoel, van goede relaties, het doen van dingen die vreugde geven. Verder zijn van belang: vorming of actualisering van een levensbeschouwing, koesteren van religieuze ervaringen en andere belangrijke levenservaringen, koestering en reflectie op en herinnering van de levensloop om een levensverhaal te vormen. We kunnen denken aan het delen en bespreken van levensverhalen en -ervaringen, van kunstwerken, van filosofische inzichten. Ook de exploratie van de eigen levensbeschouwelijke positie van de geestelijk werker (levensbeschouwelijke hermeneuse) is van belang om het zingevend vermogen ervan in te zetten in pastorale situaties.
Deze cursus wordt gegeven vanuit een algemeen levensbeschouwelijk en filosofisch standpunt, en is dus zowel geschikt voor christelijke als voor humanistische geestelijk werkers.
Opbouw 4 bijeenkomsten (omgeving Haarlem) 13.30-17.00:
- Zin, zingeving en zingevingskaders (25-1-2019). Formulering eigen zingevingskader en hermeneuse kader van medestudent.
13.30-15.15 hoorcollege met interactie (+ 15 min. Pauze): filosofische inleiding
15.15-16.00 in groepjes uiteen voor formulering
16.00-16.45 gemeenschappelijke bespreking resultaten groepjes,
16.45-17.00 evaluatie en leermomenten eerste bijeenkomst, opdracht voor volgende bijeenkomst
- 5-dimensionaal model van zingeving (1-2-2019), zelfontplooiing, vriendschap en schoonheid nader bekeken. Formulering eigen ontwikkeling/obstructies.
13.30-15.15 hoorcollege met interactie: 5–dimensionaal model van zingeving, denken over vrijheid, vriendschap en schoonheid
15.15-16.00 in groepjes uiteen voor toepassing model
16.00-16.45 gemeenschappelijke bespreking resultaten groepjes
16.45-17.00 evaluatie en leermomenten tweede bijeenkomst, opdracht voor volgende bijeenkomst
- De ervaring van zinloosheid en eindigheid (8-2-2019). Eigen verhouding tot deze ervaringen.
13.30-15.15 hoorcollege met interactie: de ervaring van zinloosheid: nihilisme, absurdisme. Denken over eindigheid en dood in relatie tot zin.
15.15-16.00 in groepjes uiteen voor onderlinge bespreking thema’s
16.00-16.45 gemeenschappelijke bespreking resultaten groepjes
16.45-17.00 evaluatie en leermomenten derde bijeenkomst, opdracht voor volgende bijeenkomst
- Hedendaagse spirituele visies op zingeving (15-2-2019). Formulering van eigen spiritualiteit die in relatie met cliënt kan worden ingezet.
13.30-15.15 hoorcollege met interactie: wat is religie? Een filosofisch perspectief. Traditionele en nieuwe vormen. Voorbeelden: middeleeuwse mystiek, hedendaagse spiritualiteit (bv. Jager, Duintjer)
15.15-16.00 in groepjes uiteen voor onderlinge bespreking thema’s
16.00-16.30 gemeenschappelijke bespreking resultaten groepjes
16.30-17.00 evaluatie en leermomenten vierde bijeenkomst en geheel, eindopdracht
Kosten: € 300,- incl. BTW
Literatuur:
- Victor Frankl, The search for meaning
- Terry Eagleton, De zin van het leven, Atlas, Amsterdam, 2008
- Arnold Ziegelaar, Zingevingskaders, een inleiding
- Paul Tillich, De moed om te zijn. Bijleveld
- Fragmenten Soren Kierkegaard, De ziekte ten dode (over de vertwijfeling)
Gesprekken en lezingen
6 years
by admin
Thematisch groepsgesprek
Wilt u eens wat anders dan de gebruikelijke borrelpraat met uw vrienden?
Zoek verdieping in een filosofisch (huiskamer-)gesprek!
De filosoof houdt een inleiding over een gekozen thema, en daarna volgt een groepsgesprek aan de hand van vragen en stellingen. Thema’s zijn bijvoorbeeld: vriendschap, liefde, zin, levenskunst, vertwijfeling, de dood, geluk, vrijheid, etc.
Individueel gesprek
Gesprekken kunnen ook op individuele basis plaatsvinden. Bijvoorbeeld tijdens een wandeling door het bos of de duinen. Elk onderwerp wat u bezighoudt kan daarbij aan de orde komen en kan filosofisch onderzocht en verhelderd worden zodat weer een weg zichtbaar wordt.
Socratisch Gesprek
Het Socratisch Gesprek is een methode voor het groepsgesprek over een filosofische vraag, geïnspireerd op het optreden van Socrates in de dialogen van Plato en verder ontwikkeld door Leonard Nelson (1882-1927). De methode wordt toegepast in het onderwijs, in organisaties en in groepen die het fijn vinden om gestructureerd over een onderwerp na te denken.
Aan de hand van levenservaringen wordt een gezamenlijk proces op gang gebracht dat leidt tot verdieping in en beantwoording van de uitgangsvraag. Daarbij wordt geen beroep gedaan op externe autoriteiten. Het gaat om onderzoek van eigen vooronderstellingen, het luisteren naar en leren van elkaar, het voeren van een dialoog in plaats van een discussie. In deze cursus beoefenen we filosofisch denken zoals het hoort te zijn: actief en fris in samenspraak met anderen tot verdieping en inzicht komen. De cursus bestaat uit al naar gelang de gewenste diepgang uit 3-6 bijeenkomsten. In de eerste bijeenkomst wordt een inleiding gegeven in de methode. Voorbeelden van uitgangsvragen:
- Wat is het goede leven?
- Wat is vrijheid?
- Wat is vriendschap?
- Wanneer sta ik in mijn kracht?
- Wanneer ben ik verantwoordelijk voor een situatie?
- Wie is God?
- Wanneer mag ik mij met iemand bemoeien?
- Wat is passie?
Etc.
De gespreksleider bemoeit zich niet met de inhoud van het gesprek, maar is bewaker van de methode en van het proces.
Lezingen en workshops
Sinds enkele jaren geef ik regelmatig lezingen en workshops over filosofische en levensbeschouwelijke onderwerpen. In het onderstaande ziet u een overzicht. Als u interesse hebt in een lezing kunt u altijd contact opnemen.
2023
- Aardse mystiek, Filosofiegroep Rotterdam, 18-03-2023
- De betekenis van het betekenisloze in de kunst, filosofie café Leeuwarden, 19-01-2023
2022
- Een goed gesprek geeft zin, Studentenvereniging maart
2020
- Wat is aardse mystiek? Vrijzinnig Lunteren, 11-10-2020
- Levenskunst in crisistijd, Het Trefpunt, Bennebroek, 2-10-2020
- Mens en Aarde, filosofisch diner Vuurwerk filosofie, Amsterdam, 4 maart 2020
- Ik en de Ander, Socratisch Gesprek, Filosofiegroep Rotterdam, 22 februari, 2020
- De poëzie van de aardse mystiek, symposium Een koppig wolkje, over poëzie en filosofie, Perdu, Amsterdam, 1 februari 2020
- Wat is aardse mystiek? Begijnhofgesprek, Eindhoven, 19 januari 2020
2019
- Levenswijsheid en levenskunst, Zincafé woonzorgcentrum ‘t Huis aan de Poel, Amstelveen, 17 oktober 2019
- Wat is aardse mystiek? Cafe Leeftocht, Huizen , 13 september 2019
- Ruimte geven aan de ziel, GGZ Centraal, Ermelo, 8 augustus 2019
- Nietzsche en de wil tot macht, Filosofiegroep Rotterdam, 13 en 20 juni 2019
- Wat is aardse mystiek? Vrijmetselaars Haarlem, 2 april 2019
- Liefde en lot. Over levenskunst Palliam, centrum voor zingeving, Noordwijk, 22 februari 2019
- Wat is aardse mystiek? Academie voor Geesteswetenschappen, Utrecht, 30 januari 2019
- Levenskunst volgens Griekse filosofen, HOVO Brabant, Tilburg, 11 januari 2019
2018
- Socratisch Gesprek over de vraag Wat is liefde? Filosofiegroep Rotterdam, 9 december 2018
- (Anti)humanisme in het existentiële denken van Sartre en Heidegger, Humanistisch café Amsterdam, 9 september 2018
- De inbedding van bewustzijn in de natuur, voordracht op het symposium Bedenkingen bij het bewustzijn, van werkgroep Filosofie&Spiritualiteit van de Leidse Universiteit, 18 mei 2018
- Toerisme als bestaanservaring, korte voordracht over poëziebundel Toerisme van dichters Gilles Boeuf en Edwin Fagel, 8 april 2018, Rijswijk
- Oorspronkelijk bewustzijn, een kritiek van de neuromane rede, Senioren Academie Leeuwarden (RUG), 23 maart 2018
- Wat is aardse mystiek?, Vrije Gemeente Amsterdam, 18 februari 2018
- Socratisch Gesprek over de vraag Wat is vriendschap? Filosofiegroep Rotterdam, 11 februari 2018
2017
- Oorspronkelijk bewustzijn, een kritiek van de neuromane rede, Filosofisch café Haarlem, 15 november 2017
- Wat is filosofie? Lezing NVVH Vrouwennetwerk in Voorschoten, 13 september 2017
- Wat is iets? Over de dood van God en het bestaansmysterie, God-is-dood-week, ISVW, 27 april 2017
- Oorspronkelijk bewustzijn, een kritiek van de neuromane rede, Boekhandel Van Piere, Eindhoven, 23 april 2017
2016
- Aardse mystiek, symposium Keep on learning, Renova, Bilthoven 12 november 2016
- Aardse mystiek, Humanistisch café Amsterdam, juni 2016
- Aardse mystiek, filosofische café van de ISVW, 20 maart 2016
- Van natuurkunde tot natuurmystiek, over de verhouding tussen natuurwetenschap en aardse mystiek, Gehouden bij Studium Generale van de TU Delft, 25-02-2016
2015 en eerder
- Bewustzijn: oorspronkelijk of afgeleid? gehouden bij de Vereniging voor Wijsbegeerte te Den Haag, 15- 12-2015
- Dwaasheid als levenskunst, over lof der Zotheid van Erasmus, gehouden bij de Hogeschool InHolland op 8-10-2015
- De betekenis van het betekenisloze, lezing over filosofie van de kunst, kunstenaarscollectief Leeuwarden, september 2015
- Dier onder de dieren, lezing gehouden op symposium op UvH van de Stichting Psychiatrie&Filosofie over transformatie, naar aanleiding van een eervolle vermelding voor mijn inzending voor de Van Helsdingenprijs 2012. 8-2-2013
- Wij zijn de tijd, een vergelijking tussen Heidegger en Zen, gehouden bij de Vereniging voor Wijsbegeerte te Den Haag, 15-11-2011
- Het mysterie van de oorsprong, gehouden in de Vrije Gemeente te Amsterdam op 2-05-2010
- Voltooid en onvoltooid heden, over filosofie van de levenskunst, gehouden in Casca, Heemstede, 8-4-2010
- Voltooid en onvoltooid heden, over filosofie van de levenskunst, gehouden in de Vrije Gemeente te Amsterdam op 13-02-2009
- Het oerlicht van het zijn, gehouden in de Vrije Gemeente te Amsterdam op 03-02-2008
- Het belang van vrije kennis, gehouden bij de Magneet, personeelsvereniging van Corus, 28-08-2007
- De Ongeschapen Natuur (Over God en Natuur), gehouden in de Vrije Gemeente te Amsterdam op 21-01-2007
- Deelnemen en Buitenstaan (Over eenzaamheid), gehouden bij buurtvereniging Oostalarm te Amsterdam 13-12-2006
Meer informatie: arnoldziegelaar@online.nl of 0628601181
Cursusaanbod Goed Gesprek
6 years
by admin
De meeste cursussen heb ik reeds meerdere malen gegeven. Ze kunnen op locatie worden gehouden en vorm en lengte worden op de wensen van de groep afgestemd. Mijn cursussen kenmerken zich door een combinatie van helderheid en diepgang. Minimaal HBO-denkniveau wordt verondersteld. Bij elke cursus wordt een syllabus/boek en powerpoint-presentaties meegeleverd.
Over de collegereeks over Kant werd door cursisten gezegd:
Deze man weet waar hij over praat en hij weet het ook nog op een heel goede wijze te brengen (en dat kom je zelden tegen bij docenten filosofie. Prima, professioneel gebrachte beschouwing van Kant, ondanks een kritisch gehoor. Een beter inzicht in Kant’s KdrV dan ik ooit op de UvA heb opgedaan. Duidelijke hulp voor bestudering van dit uiterst moeilijke boek. Zeer geconcentreerde docent die goed in ging op alle vragen en opmerkingen van de cursisten. Voorts een uitstekende timing en heldere formuleringen.
Over de collegereeks over Heidegger werd door cursisten gezegd:
Maakt met geduld en rust moeilijke concepten duidelijk. Toegankelijk en toegewijd. Zeer goede inleiding, goede docent; boeiende en bevlogen manier van lesgeven; goede interactie met cursisten. Ook organisatorisch goed. Heel moeilijke stof is toch best toegankelijk geworden; veel meer grip gekregen; kernbegrippen duidelijk, stimulans om er nog verder in te duiken; Ziegelaar verzorgt alles tot in de perfectie.
A. Grote denkers en grote teksten
1. De grote vragen: thematische inleiding in de filosofie
Er wordt aan de hand van denkers uit de geschiedenis gekeken naar 10 grote vragen (bv. Bestaat God? Waarom is er een kosmos? Wat is bewustzijn? Is er leven na de dood?) . We krijgen inzicht in de vraag zelf, in mogelijke antwoorden en in de onmogelijkheid van een antwoord. Bedoeld voor mensen die kennis willen maken met de filosofie.
Eerder gegeven: HOVO Brabant en HOVO Vrije Universiteit
2. Kritiek van de zuivere rede van Immanuel Kant
Het hoofdwerk van Kant wordt inleidend, maar diepgaand in zijn geheel besproken. Vooral bedoeld om het baanbrekende karakter van het werk te laten zien.
Eerder gegeven: HOVO Leiden (2x).
3. De wereld als wil en voorstelling: de filosofie van Arthur Schopenhauer (nieuw)
Het hoofdwerk van Schopenhauer wordt inleidend, maar diepgaand besproken. De vraag staat centraal: wat kunnen we leren van een pessimistische levensfilosofie?
4. Over de vertwijfeling, Kierkegaard en de paradox van de religie
Lectuur van een belangrijke tekst van Kierkegaard de ziekte tot de dood. We hebben speciaal aandacht voor de betekenis voor de psychologie en voor het begrijpen van de hedendaagse cultuur. Zomer 2018 bij de ISVW.
5. Friedrich Nietzsche: de denker en de ziener
Nietzsche heeft verschillende kanten, een levensbeschouwelijke, een sceptische en een metafysische. In deze diepgaande inleiding proberen we een evenwichtig en kritisch beeld te geven van zijn denken en de actualiteit ervan.
Eerder gegeven: najaar 2017 bij HOVO VU, voorjaar 2018 bij HOVO Brabant.
6. Sein und Zeit van Martin Heidegger
Dit hoofdwerk van Martin Heidegger wordt inleidend, maar diepgaand besproken. Naast inleiding in het denken van Heidegger vooral bedoeld als verheldering en begrip van de tekst, en te laten zien hoe het werk het denken over het zijn van de mens verdiept heeft.
Eerder gegeven: HOVO Leiden (2x).
B. Zingeving: ethiek, levenskunst, kunst, spiritualiteit
1. De weg van het mensenleven
Thema’s als zin, zinloosheid, zingevingskaders, vriendschap, sterfelijkheid, eenheid, voltooiing, worden aan de hand van vooral moderne denkers geëxploreerd. Er wordt een model van zingeving gepresenteerd dat men kan toepassen op het eigen leven.
Eerder gegeven: HOVO Leiden (2x), VU, HOVO Alkmaar. Komend najaar HOVO Amersfoort en HOVO Alkmaar.
2. Filosofie van de levenskunst
Er is een rijke traditie die zich bezint op vragen als: Wat is levenskunst? Wat is levenswijsheid? Hoe kunnen we deze beoefenen? De klassieke oudheid speelt een voorname rol. Aan de orde komen: Aristoteles, Epicurus, de Stoa en moderne denkers als Nietzsche.
Eerder gegeven: HOVO Amersfoort en Alkmaar,
3. De fundering van de moraal: ethische posities in historisch perspectief
In deze cursus onderzoeken we de vraag naar goed en kwaad, de aard van moraal en het filosofische probleem van de fundering van de moraal aan de hand van denkers uit de traditie (Aristoteles, Thomas, Kant, Nietzsche, Levinas).
Eerder gegeven: Hogeschool InHolland, HOVO Leiden, particuliere kring.
4. Denken over religie
Nagedacht wordt over de vraag wat religie is, over redenen Gods bestaan al dan niet aan te nemen, over de existentiële betekenis van het verdwijnen van God. De filosofische redenen voor de teloorgang van het christendom worden onderzocht. Is er een postchristelijke of post theïstische vorm van religie mogelijk?
Eerder gegeven: HOVO Leiden (2x), HOVO Brabant
5. Aardse Mystiek
Aan de hand van vooral klassieke en enkele moderne denkers wordt nagedacht over de vraag naar het goede leven, geluk, eenzaamheid, leven en dood. Ervaring van het bestaansmysterie komt centraal te staan.
Eerder gegeven: ISVW, HOVO Leiden (2x), VU, Alkmaar en Amersfoort.
6. Aardse mystiek in filosofie en kunst
Filosofie en kunst zijn verschillend, maar hebben ook betrekking op hetzelfde: de wereld en het menselijk bestaan. Aan de hand van gedichten en schilderijen onderzoeken we filosofische thema’s als tijd, het mysterie, het schone en het verhevene, betekenis en betekenisloosheid, eindigheid.
Eerder gegeven: Hogeschool InHolland (vele malen), HOVO VU. Voorjaar 2018 in Leiden.
C. Theoretische filosofie
1. Een afgrond voor het denken: over het bestaansmysterie
Nagedacht wordt over de verwondering over het bestaan van de wereld aan de hand van de grondvraag: “waarom is er iets en niet veeleer niets?” Aan de hand van klassieke en moderne denkers worden verschillende antwoordstrategieën besproken, Betoogd wordt dat deze vraag open staat en dat daarom verwondering over het bestaan legitiem is.
Eerder gegeven: HOVO Leiden (2), HOVO Alkmaar.
2. Zijn, tijd en leegte, een vergelijking tussen oosterse en westerse filosofie
Zijn, tijd en leegte zijn basisbegrippen van het metafysisch denken. We zien in het westen een nadruk op zijn en eeuwigheid, in het oosten op leegte en tijdelijkheid. We bestuderen dit verschil aan de hand van oosterse en westerse filosofen: Sankara, Parmenides, Plotinus, Thomas, Heidegger, Suzuki, Masao Abe, Bijung Chul Han.
Eerder gegeven: HOVO Brabant.
3. Filosofie van waarheid en rechtvaardiging
Opvattingen over waarheid en kennis. Thema’s: het waarheidsbegrip, absolute waarheid, scepticisme, wetenschappelijke waarheid, verklaring, inductie, deductie, abductie.
Eerder gegeven: HOVO VU, Leiden, Brabant.
4. Oorspronkelijk bewustzijn
Denken over lichaam, ziel, geest en bewustzijn is al zo oud als de filosofie zelf. In deze cursus onderzoeken we de verschillende opvattingen: wat zijn bewustzijn en ziel? Kunnen ze verklaard worden uit de materiële processen van het lichaam? Of dienen we het begrip van wat de natuur is, uit te breiden?
Eerder gegeven: ISVW, HOVO Leiden (2x), Alkmaar en Amersfoort.
5. Filosofie van ruimte en tijd
We onderzoeken de vragen Wat is ruimte? Wat is tijd? aan de hand van filosofen als Parmenides, Aristoteles, Plotinus, Augustinus, Newton, Leibniz, Kant, Husserl en Heidegger en natuurwetenschappelijke denkers.
Eerder gegeven: HOVO Leiden.
6. Filosofie van de natuur
De natuur wordt geëxploiteerd en te weinig gekoesterd en bewonderd. Deze verhouding heeft diepe ideeënhistorische wortels en kan veranderen als we meer inzicht in deze wortels hebben.
Eerder gegeven: Academie voor Geesteswetenschappen Utrecht, HOVO Alkmaar
D. Gesprekken en workshops
1. Socratisch Gesprek
Via de socratische methode voeren we een groepsgesprek over een filosofische vraag.
Eerder gegeven: HOVO VU, Hogeschool InHolland en op veel andere plaatsen.
2. Drie workshops over filosofie van het leven (nieuw)
In drie workshops worden drie belangrijke thema’s besproken: conflict, zin en tijd.
Het bestaansmysterie
7 years
by admin
in Metafysica
Soms verwonderen we ons over dat de wereld is, over dat we zelf zijn. Volgens Aristoteles is verwondering het begin van de filosofie: zij motiveert het denken, het onderzoek en de contemplatie. Verwondering neemt vanzelfsprekendheid weg en toont ons de geheimzinnigheid van de wereld en van het eigen bestaan. Bij Aristoteles was de filosofie uiteindelijk gericht op de overwinning van de verwondering door wetenschappelijke vragen te beantwoorden.
In mijn filosofisch werk onderzoek ik een speciaal soort verwondering: die over het bestaan van de werkelijkheid als zodanig. Wat gebeurt er in deze ervaring? Is deze verwondering gerechtvaardigd of is het bestaan uiteindelijk rationeel verklaarbaar? Hoe verhoudt verwondering zich tot het wetenschappelijk denken?
Als uitgangspunt voor dit onderzoek neem ik de beroemde vraag van Leibniz voor het eerst gesteld in 1714: Waarom is er iets en niet veeleer niets? Deze vraag wordt wel de grondvraag en de meest ‘duistere vraag’ van de filosofie genoemd. Er zijn grofweg drie antwoordstrategieën: 1. De vraag beantwoordbaar langs theïstische weg. 2. De vraag is beantwoordbaar langs wetenschappelijke weg. 3. De vraag is taalfilosofisch ‘oplosbaar’, want betekenisloos en behoeft geen antwoord. In de cursus wordt betoogd dat deze strategieën falen en dat een vierde mogelijkheid de juiste is: de vraag is legitiem, maar principieel onbeantwoordbaar.
Dat betekent dat het bestaan van mijzelf en de wereld, uiteindelijk geen rationeel fundament heeft: het gaat het denken te boven. Het rationele denken stuit in zijn uiterste rationaliteit op de begrenzing van dat denken, het stuit op een afgrond die het niet kan dempen of oversteken. Zo wordt een mystieke dimensie geopend die een eigen aard heeft en die nader kan worden onderzocht.
Publicaties
8 years
by admin
Vervuld door het onzegbare
Over drie gedichten van Paul van Ostaijen
In dit artikel, verschenen in het tijdschrift Streven, leg ik verbinding tussen filosofie, poëzie en mystiek door bespreking van een drietal gedichten van de Vlaamse dichter Paul van Ostaijen (1896-1928). Deze gedichten drukken mijns inziens ervaringen van aardse mystiek uit: het onzegbare van de dingen en de oorspronkelijke dimensies van de wereld en de verwondering en de verbijstering die daarmee gepaard gaat. Het onzegbare zegt zich paradoxaal uit in de poëzie. De filosofie probeert paradoxaal te begrijpen dat het bestaan uiteindelijk onbegrijpelijk is.
Vervuld door het onzegbare – Streven (streventijdschrift.be)
De betekenis van het betekenisloze
Artikel over het verschil tussen filosofie en kunst. De kunst kan de betekenisloze onderbouw van betekenis tonen, wat de filosofie niet kan. Dit wordt getoond aan de hand van schilderijen van Cezanne, Kandinsky, Hopper, Kiefer. De ervaring van het landschap zie ik als ‘innigheid’ van zelf en kosmische natuur.
De betekenis van het betekenisloze – Streven (streventijdschrift.be)
Verlatenheid bij Ziegelaar, du Bouchet en Trakl
Artikel van filosoof Eric Bolle over mijn schilderijen in relatie tot dichters Du Bouchet en Trakl. Bolle bespreekt mijn esthetische categorie van het desolate. Het desolate is de ervaring van de uitgestrektheid van ruimte en tijd die aan de basis liggen van ons bestaan en uiteindelijk een diep mysterie zijn.
Verlatenheid bij Ziegelaar, du Bouchet en Trakl – Streven (streventijdschrift.be)
Trouw aan het wezenlijke
jrg. 32 nr. 5: Levenskunst – Filosofie-Tijdschrift
Elke menselijke ervaringswereld is een innigheid van oorspronkelijke dimensies: geen absolute eenheid, geen absolute gescheidenheid, maar een differentiatie die bijeen wordt gehouden. Denken is deze differentiatie en dit bijeenhouden met onderscheidingen benoemen.
Innig is de verhouding van stof en vorm in een voorwerp: we kunnen ze onderscheiden, maar niet scheiden. Innig is de verhouding tussen ruimte en tijd: we kunnen ze onderscheiden, maar niet scheiden. Overal in de ruimte is tijd, waar ruimte is, is tijd en omgekeerd. Innig is ook de verhouding tussen de dingen en de ruimte en tijd waarin ze zijn: zonder dingen geen ruimte en tijd, zonder ruimte en tijd geen dingen. Innig en dynamisch is de verhouding tussen zelf en wereld die beweegt tussen de uitersten van enerzijds vervreemding van en vertwijfeling over en anderzijds verbondenheid met dat wat zich manifesteert aan mij. Ik kan mij niet scheiden van ruimte en tijd: zodra ik bewust ben, ben ik in hen. Ik kan mij niet scheiden van mijn medemens, want zodra ik er ben zijn er anderen en bijzondere anderen (geliefden) en zonder die anderen zou ik niet (kunnen) bestaan.
Het wezenlijke ligt dus niet in mij of buiten mij, maar in mij voor zover ik het ervaar en er betrokken bij ben en buiten mij voor zover het boven mij uitstijgt en mij meeneemt in zijn beweging. Het wezenlijke is dat wat mijn zelf en wereld omvat en doordringt en waarin ze zich onderscheiden. Ik ben onscheidbaar van het wezenlijke en toch kan ik het vergeten en er van vervreemd raken.
Een Filosofie voor moeilijke tijden
Artikel over het stoïcisme van Marcus Aurelius 21-4-2020
https://www.hovobrabant.nl/een-filosofie-voor-moeilijke-tijden
Het wonder van de werkelijkheid
Artikel “Atheïsme en het zijnsmysterie” verschenen in Tijdschrift voor Geestelijk Leven, augustus 2018
https://www.debezieling.nl/het-wonder-van-de-werkelijkheid/
Bericht en discussie naar aanleiding van dit artikel
https://godenenmensen.wordpress.com/2018/09/06/bevrijd-van-de-bezetting-door-het-godsidee/
Oorspronkelijk Bewustzijn
In december 2016 verscheen mijn boek Oorspronkelijk bewustzijn bij ISVW uitgevers.
https://isvw.nl/Shop/oorspronkelijk-bewustzijn/
Mensen hebben, zo zeggen we, een materiële, lichamelijke kant en een geestelijke, zielsmatige kant. Van oudsher roept dit onderscheid fundamentele vragen op: hoe verhouden deze twee kanten zich tot elkaar? Is de een tot de ander te reduceren? Op welke wijze kunnen de hersenen bewustzijn voortbrengen? Of kan het onafhankelijk van de hersenen bestaan?In dit boek bekijken we deze vragen vanuit de filosofie. In wat de auteur het neuromane denken noemt wordt, als het over bewustzijn gaat, altijd onmiddellijk over de hersenen gesproken. In dit boek echter staat eerst de vraag ‘Wat is bewustzijn?’ centraal. We onderzoeken bewustzijn door te rade te gaan bij denkers uit oost en west. We komen tot een definitie van bewustzijn, geven fundamentele kenmerken ervan en proberen bewustzijn te begrijpen in relatie tot ruimte en tijd. In het concept van de triniteit wordt de verwevenheid van bewustzijn, ruimte en tijd gedacht.
Ook gaat Oorspronkelijk bewustzijn over de vraag ‘Waardoor wordt bewustzijn verklaard?’ Ziegelaar bespreekt verschillende theorieën uit de hedendaagse philosophy of mind. Hij oefent daarbij fundamentele kritiek uit op het fysicalisme zonder de sterke kanten ervan uit het oog te verliezen. Vervolgens combineert hij de goede kanten van de verschillende posities om te komen tot een positie die naturalistisch dualisme heet: bewustzijn is een volkomen natuurlijk verschijnsel, maar is niet te begrijpen uit alleen fysische processen.
Het boek biedt een fascinerende reis door ons bewustzijn en legt een veld van filosofisch onderzoek open voor de lezer.
Enkele citaten:
De huidige periode in het denken over bewustzijn, kunnen we de periode van de dominantie van het neuromane denken noemen. Dit is een vorm van denken die een obsessief karakter heeft.Telkens als het woord ‘bewustzijn’ of ‘zelf’ valt, wordt vrijwel onmiddellijk overgeschakeld naarhet praten over hersenen of neuronen. Het lijkt taboe over bewustzijn te denken zonder het onmiddellijk over hersenen te hebben.
Het menselijk leven zou niet menselijk zijn als er geen bewustzijn was. Lijden, geluk, herinnering, verwachting, klank, kleur, geur, de dingen, liefde, vreugde, wanhoop, angst, besef van het ultieme of van de dood, zijn mogelijk omdat de mens een ervarend, een bewust wezen is. In die zin is bewustzijn het meest fundamentele van het mens zijn, omdat alles wat we van ons leven ervaren bewustzijn vooronderstelt.
Bewustzijn is een wonder, maar niet bovennatuurlijk, net zoals ruimte en tijd wonderen zijn, maar niet bovennatuurlijk. De natuur zelf is het wonder en dit staat levensgroot voor ons.
Bewustzijn is de plaats van manifestatie en verdwijning, de plaats waar helderheid, aanwezigheid en afwezigheid samenkomen en hun spel spelen. Bewustzijn is begrensde openheid, aanwezigheid van iets tegen de machtige achtergrond van duisternis, verberging en verdwijning.
Bewustzijn als oorspronkelijkheid, als aanwezigheid van iets voor mij, als oerlicht van het zijn, als zelflichtend zelf, is het mysterie dat niet uit iets anders te begrijpen is en wat wijzelf zijn: een intens heldere flakkering van aanwezigheid tussen geboorte en dood. Bewustzijn is gevat in verleden, heden en toekomst, is gecentreerd op een bepaalde plaats in de expanderende ruimte van het universum.
Bewustzijn is geen wonder omdat het zich aan natuurwetten onttrekt, maar omdat het niet uit iets anders te begrijpen is: het is een oorspronkelijke dimensie die verweven is met andere oorspronkelijke dimensies als ruimte, tijd en met de fysische dingen die zich daarin bevinden .
Dat het natuurwetenschappelijk denken veel verklaart, is een goede reden te besluiten tot fysicalisme, ware het niet dat het wellicht niet alles verklaart. Verder moeten we hersenen beschouwen als wat ze zijn: complexe fysische objecten. Er dient een fysicalisme te gelden ten aanzien van de hersenen: ze zijn niets anders dan een complex van fysische processen, een patroon van potentiaalverschillen van het elektrisch veld die zich door neuronen verplaatsen. Het is dus vreemd om te zeggen dat de hersenen bewust zijn, of voelen, of kennen, of beslissingen nemen.
In bewuste wezens komt de natuur tot zichzelf en leert ze zichzelf kennen.De natuur wordt zich van zichzelf bewust en dat proces is in die natuur gefundeerd.
Leesfragment: https://zinweb.nl/filosofie/leesfragment-oorspronkelijk-bewustzijn-van-arnold-ziegelaar/
Filosofisch café Haarlem 15-11-2017 http://www.metwaardenhelen.nl/arnold-ziegelaar
Recensies: https://tasmedes.nl/arnold-ziegelaar-oorspronkelijk-bewustzijn-boekbespreking/
https://godenenmensen.wordpress.com/2017/02/01/kan-bewustzijn-onafhankelijk-van-de-hersenen-bestaan/
https://www.bol.com/nl/p/oorspronkelijk-bewustzijn/9200000052529175/?suggestionType=typedsearch&bltgh=oqjkBEjS95m-n6x7vM1EdQ.1.3.ProductImage
- (301) 12 januari 2017: Arnold Ziegelaar, Oorspronkelijk bewustzijn. (ISVW Uitgevers, 2017)
De filosoof Arnold Ziegelaar verraste in 2015 met zijn mystiek-filosofische boek ‘Aardse mystiek’. Met ‘Oorspronkelijk bewustzijn’ heeft Ziegelaar andermaal een verrassend boek afgeleverd zoals dat zijn gelijke in het Nederlands taalgebied niet kent. Een grondige, ruim 500 pagina’s dikke verhandeling over het raadsel van het bewustzijn. Ziegelaar weet de Continentaal-fenomenologische traditie probleemloos te combineren met de Angelsaksisch-analytische ‘philosophy of mind’. In het eerste deel beschrijft hij de geschiedenis van de bewustzijnsfilosofie vanaf de Oudheid tot nu, en komt hij via Heideggers begrip van ‘Lichtung’ en een uitgebreide fenomenologische analyse tot een originele en bruikbare definitie van bewustzijn. Het tweede deel behandelt een scala aan fysicalistische en non-fysicalistische verklaringen van bewustzijn. Ziegelaars eigen (tussen)positie van ‘naturalistisch dualisme’ ziet bewustzijn als oorspronkelijk fenomeen in het universum: anti-fysicalisme zonder iets bovennatuurlijks. Een on-Nederlands diepgravend werk dat het in zich heeft een standaardwerk te worden. (Dr. T. Smedes)
Aardse Mystiek
In juli 2015 verscheen mijn boek Aardse mystiek bij ISVW uitgevers.
https://isvw.nl/Shop/aardse-mystiek/
NBD Biblion Recensie van Taede Smedes (239) 12 oktober 2015: Arnold Ziegelaar, Aardse mystiek: Inleiding in de filosofie van de verwondering (ISVW Publishers, 2015)
Dit boek, het resultaat van HOVO-cursussen die de auteur over dit onderwerp verzorgt, speelt allereerst in op de populaire filosofie van de levenskunst, maar tilt die met dit boek op een hoger plan. Het is een inleiding in de ‘levensfilosofie’, filosofie die vanuit de menselijke ervaringswereld metafysische, antropologische en ethische inzichten verwerft die ook weer voor dat leven bruikbaar zijn. In de eerste hoofdstukken wordt gekeken naar de levensfilosofie van de presocraten, Aristoteles, Stoïcijnen en Epicuristen. In een tweede deel wordt de moderne levensfilosofie besproken aan de hand van begrippen als ontplooiing en voltooiing, en wordt gekeken naar het denken van Heidegger en Nietzsche. In het derde deel komen originele inzichten van de auteur zelf aan de orde, voortbordurend op inzichten uit de voorgaande delen. ‘Aardse mystiek’ draait dan om noties van eenzaamheid, innigheid en voorval (d.w.z. betekenisvolle gebeurtenissen).
“…buitengewoon originele,
mystieke filosofie
met gevoeligheid voor het religieuze,
die de wereld als heilig ervaart,
maar dan zonder God.'”
Recensies:
http://www.nieuwwij.nl/opinie/een-aardse-mystiek-voor-filosofische-zinzoekers/
https://godenenmensen.wordpress.com/2016/08/08/aardse-mystiek-een-kleine-filosofie-van-de-verwondering/
https://www.bol.com/nl/p/aardse-mystiek/9200000037377210/?suggestionType=browse
Een video-interview over Aardse mystiek: https://vimeo.com/149630078
Artikel in iFilosofie: http://www.ifilosofie.nl/homepage/verschenen-edities/16-inhoud/
Lezing over Aardse mystiek bij TU Delft 25-02-2016 https://www.youtube.com/watch?v=-HfyMEtjsrU
Cursus over Aardse mystiek: http://zinnignoord.nl/component/tags/tag/34-mystiek
Publicaties waarin wordt gerefereerd aan Aardse mystiek.
Boek van Taede Smedes, God, Iets of Niets?. AUP, 2016
http://nl.aup.nl/books/9789462983137-god-iets-of-niets.html
http://www.rd.nl/boeken/vervagende-grenzen-tussen-geloof-en-ongeloof-1.1138926
Aan weerszijden afwezigheid, Gerrit Kouwenaar als fundamentele dichter
Artikel gepubliceerd in peer-reviewed tijdschrift over esthetica, november 2014.
http://estheticatijdschrift.nl/wp-content/uploads/sites/175/2014/09/Aanweerszijdenafwezigheid.GerritKouwenaaralsfundamenteledichter.pdf
Eervolle vermelding Van Helsdingen prijs 2012
In 2012 heb ik meegedongen naar de Van Helsdingenprijs 2012 van de Stichting Psychiatrie&Filosofie https://docs.google.com/a/psychiatrieenfilosofie.nl/file/d/1TuF_tmMA0qcR_RmkieI0KiNAxRoViAqiL2tPHZcr_zFcQe5neJuHq_yFk2B1/edit?pref=2&pli=1 met een geschrift op het grensvlak tussen filosofie en psychiatrie. Het geschrift heeft als titel Het Ogenblik en geeft een beschrijving van een innerlijke en levensbeschouwelijke crisis die ik filosofisch probeerde te doordenken en te overwinnen. Ik heb daarvoor een eervolle vermelding gekregen. Elders op deze site is de lezing over Het Ogenblik te lezen (Dier onder de dieren) die ik gehouden heb op het symposium op 8 februari 2013 van de stichting P&F.
Je bent nu hier
Filosofisch werk uit 2006 van Arnold Ziegelaar en Rene van Delft. http://www.freemusketeers.nl/boek/1826/Je%20bent%20nu%20hier
Dier onder de dieren
11 years
Arnold Ziegelaar
Lezing gehouden op symposium over thema transformatie van de Stichting Filosofie&Psychiatre. 8-2-2013
Er is mij gevraagd iets te zeggen over het begrip ‘transformatie’ in verband met het thema ‘leegte’. Ik zal dat doen in de context van mijn geschrift Het Ogenblik, vlak voor de deadline ingezonden voor de Van Helsdingenprijs 2012. Voor het geschrift heb ik een eervolle vermelding ontvangen waarvoor ik de jury hartelijk wil danken.
Het Ogenblik is mijn eerste langere filosofische geschrift dat ik voornamelijk in de tweede helft van jaren negentig geschreven heb. Het is voor mij iets bijzonders omdat het een getuigenis is van een innerlijke crisis die ik in die jaren doormaakte. Oorzaken van deze crisis lagen deels in mijn jeugd van emotionele verwaarlozing, deels in mijn toenmalige persoonlijke omstandigheden die deels ook met die jeugd te maken hadden. Het gaat mij hier echter niet om die oorzaken, maar om de aard van de ervaringen en de met hen samenhangende filosofische gedachten.
Het Ogenblik is vanuit een crisistoestand gedacht en is tegelijk een poging er mij filosofisch uit weg te denken, wat in bepaalde zin gelukt is. Ik geef geen interpretatie van Het Ogenblik. Het is geschreven en er staat wat er staat. Ik zou het nu niet meer kunnen schrijven, maar ben trouw aan de inhoud die bij een vroeger zelf is ontstaan. Hopelijk zal het werk zijn weg in de wereld vinden. In het onderstaande doe ik een poging om vanuit huidig perspectief iets zinnigs over dezelfde thematiek te zeggen.
Toen ik Het Ogenblik herlas, bemerkte ik dat de gemoedstoestanden van waaruit ik het schreef, weer opgeroepen kunnen worden. De persoon die ik toen was, huist nog in mij, is een vroeger zelf dat zijn intensiteit verloren is. Het is toegedekt onder latere lagen van mijn levensgeschiedenis, waarin geluk en sereniteit meer de boventoon zijn gaan voeren. (more…)
